ادبلو چیست؟

ادبلو (AdBlue) مایعی برای کاهش آلایندگی خودرو است که مواد تشکیل دهنده آن آب و اوره هستند. این مایع معمولا در کلیه خودروها به خصوص خودروهای دیزلی که دارای سیستم SCR هستند، مورد استفاده قرار می‌گیرد. این مایع با کاهش اکسیدهای نیتروژن مخرب در اکثر خودروها به خصوص دیزلی، به کاهش آلودگی محیط زیست به میزان قابل توجهی کمک می‌کند.

امروزه سخت‌گیری‌هایی توسط سازمان بهداشت جهانی انجام شده که اکثر رانندگان را موظف به استفاده از این مایع کاهش دهنده آلاینده در خودروهای خود کرده است. این امر علاوه بر ایجاد هوای پاک، باعث رعایت استانداردها در اکثر خودروها شده است. در این مقاله قصد داریم این مایع که باعث کاهش آلاینده‌های محیط زیستی می‌شود را مورد بررسی قرار دهیم.

نقش ادبلو در خودروهای دیزلی

طبق بیانات قبلی در این مقاله استفاده از این مایع در خودروهای دیزلی، باعث کاهش آلاینده‌های نیتروژن در محیط زیست می‌شود. براساس استانداردهای جهانی، رانندگانی که خودرو دیزلی داشتند از سال 2016 میلادی موظف به رعایت برخی استانداردها برای کاهش آلایندگی هستند. یکی از این وظایف اجباری استفاده از این مایع در خودروها بوده که آلاینده‌های حاصل از گازوئیل را بسیار کم کرده است.

مایع ادبلو (AdBlue)

چگونگی کاهش آلایندگی با مایع اگزوز

طرز استفاده از ادبلو (AdBlue) به این گونه است که باید این مایع اگزوز را روی گازهایی که از احتراق ایجاد می‌شود، پاشید. این مایع با گاز احتراقی مخلوط می‌شود که واکنش پذیر هستند. نتیجه این واکنش این است که گازهای احتراقی به حالت پایدار می‌رسند، به طوری‌که دیگر برای محیط زیست خطری نخواهند داشت.

این مایع قبل از کاتالیست SCR به منیفولد تزریق می‌شود که بتواند در کاتالیست به آب و نیتروژن بی‌خطر تبدیل شود و در نهایت به شکل بخار بی‌ضرر از اگزوز خارج خواهد شد.

مواد تشکیل دهنده مایع اگزوز

این مایع محلولی غیر سمی بوده که رنگ ندارد و ترکیبات آن شامل آب و اوره است. معمولا اوره‌ای که برای تولید ادبلو (AdBlue) به‌کار می‌رود از اوره لوازم آرایش و چسب و … خالص‌تر است، اما این اوره باعث سمی شدن مایع اگزوز نمی‌شود. در صد استفاده اوره 33 و آب 67 در صد بوده که معمولا آب موجود در آن آب مقطر است.

مشخصات فیزیکی و شیمیایی مایع اگزوز

مایع اگزوز شکل شفاف و زلالی دارد و کریستانی در آن نخواهید دید. این مایع به راحتی قابل حل است و بوی زیادی برای استشمام ندارد. مایع مذکور در دمای 11- درجه سانتی‌گراد منجمد می‌شود و قابلیت اشتعال و انفجار ندارد. این مایع چگالی معادل با 1089 کیلوگرم در متر مکعب را در دمای 20 درجه سانتی‌گراد دارد. در صورت برخورد دست با مایع اگزوز، هیچ حساسیت یا تحریک پوستی ایجاد نمی‌شود و نیازبه نگرانی وجود ندارد، تنها کافی است دست را با آب و صابون بشویید. یکی از مزایای برجسته استفاده از این مایع این است که موجب کاهش مصرف سوخت تا 6 درصد می‌شود که این امر میزان هزینه جهت خرید مایع اگزوز را جبران می‌کند.

محل قرارگیری مخزن ادبلو در خودروها

معمولا در اکثر خودروهای سواری و باری، مخزن محلول مایع اگزوز را در کنار باک بنزین قرار می‌دهند. برای پرکردن این مایع می‌توان از پشت در باک آن استفاده کرد. در این خودروها هنگام بازکردن در باک دو در پیچی را می‌بینید که یکی برای بنزین و دیگری برای مایع اگزوز خواهد بود. غالبا در باک مایع اگزوز کوچکتر است که رنگ آبی دارد.

محل قرارگیری مخزن ادبلو (AdBlue) در خودرها

نحوه نمایش باقی مانده ادبلو در خودرو

برای نمایش مایع اگزور در کلاستر خودرو آمپری وجود ندارد، البته در صورت کم شدن این مایع، در صفحه کیلومتر هشداری نمایان می‌شود و راننده را از کم بودن مایع اگزوز با خبر می‌کند. این چراغ از زمان 1500 مایل مانده به اتمام مایع روشن می‌شود و تا زمانی که مخزن پر نشود همچنان روشن باقی می‌ماند. اما مانند مخزن بنزین شناوری در آن وجود دارد که میزان مایع اگزوز را به راحتی اندازه‌گیری ‌کند. مصرف این مایع از بنزین خیلی کمتر است، لذا برای مدت زمان زیادی نیاز به پرکردن مخزن آن نخواهید داشت.

اگر ادبلو تمام شود، چه اتفاقی می‌افتد؟

توصیه می‌شود حتما به هشدار کاهش میزان مایع اگزوز توجه کنید، زیرا در صورت عدم این مایع در مخزن عملکرد کاهش آلایندگی تغییر می‌کند. به این‌صورت که ECU موتور در حالت Limp قرار می‌گیرد و این امر موجب کم شدن سوخت موتور می‌شود که در نهایت منجر به عملکرد نامناسب موتور خواهد شد. علاوه بر آن، قسمت‌های دیگر خودرو مثل سیستم صوتی و تهویه که با برق کار می‌کنند از کار می‌افتد. این امر به این دلیل است که خودرو می‌خواهد بدون مایع اگزوز انرژی کمتری مصرف کند و موجب آلایندگی کمتری نیز شود. در صورت سهل‌انگاری راننده برای پرکردن مخزن مایع اگزوز، خودرو متوقف می‌شود و موتور دیگر روشن نخواهد شد، برای این منظور تنها باید مخزن مایع اگزوز را پر کنید.

کدام خودروها مجهز به سیستم ادبلو هستند؟

اکثر خودروهای سواری و خودروهای باری یا دیزلی از سال 2015 میلادی به بعد مجهز به سیستم تزریق مایع اگزوز شدند که این امر به کاهش میزان آلایندگی به محیط زیست کمک فراوانی کرده است. در برخی از خودروهای مجهز به این سیستم از نام‌ها‌ی Blue یا SCR استفاده شده است.

خودروهای مجهز به مایع ادبلو (AdBlue)

دستورات نگهداری مایع اگزوز

در دماهای بالای 40 درجه ممکن است این مایع هیدرولیز شود و آمونیاک و دی‌اکسید کربن به وجود آورد. دماهای پایین‌تر از کریستالاسیون نیز دمای خوبی برای نگهداری از این مایع نیست. توصیه می‌شود از تماس هر نوع مواد مثل آب، روغن، سوخت، گرد و خاک، شوینده‌ها یا محلول‌های دیگر با آن خودداری کنید. علاوه بر آن، از قرار دادن مایع اگزوز در برابر نور نیز خودداری شود.

در صورتی‌که مایع اگزوز در دماهای پایین یخ زد و کریستال به وجود آورد، می‌توان محلول را به آرامی گرم کرد که بتوان دوباره از آن استفاده شود. برای نگهداری این مایع از ظروفی فلزی که خورده می‌شوند استفاده نکنید. این محلول را با مواد ضد یخ مخلوط نکنید چرا که سیستم CSR صدمه می‌بیند و کارآیی قبل را نخواهد داشت.

کلام آخر

شاید واژه ادبلو (AdBlue) به گوش خیلی از افراد ناآشنا باشد، این امر به دلیل نبودن خودروهای دیزلی در ایران است و معمولا این مایع در خودروهای دیزلی استفاده می‌شود. البته در برخی از خودروها از سیستم جایگزین استفاده شده که این امر منجر به بی‌نیاز شدن خودرو به مایع کاهش آلاینده یا همان مایع اگزوز می‌شود.

کاهش آلایندگی هوا عوامل بسیار خوبی را برای محیط زیست و به دنبال آن برای مردم و جهان دارد. لذا تصمیم گرفتیم این مایع را مورد بررسی قرار دهیم که شما نیز با ضرورت استفاده و مزایای آن در انواع خودروها آشنا شوید.

سوالات متداول درباره ادبلو

1. طرز کار سیستم ادبلو چگونه است؟
   سیستم ادبلو بخشی از فناوری SCR (کاهش کاتالیزوری انتخابی) است که در خودروهای دیزلی استفاده می‌شود. این سیستم با تزریق محلول ادبلو به گازهای خروجی اگزوز، ترکیبات نیتروژن اکسید (NOx) را به نیتروژن و بخار آب تبدیل می‌کند. این فرآیند موجب کاهش آلایندگی و تطابق با استانداردهای محیط زیستی یورو ۵ و یورو ۶ می‌شود.
2. آیا می‌توان سیستم ادبلو را قطع کرد؟
   برخی افراد برای کاهش هزینه یا جلوگیری از توقف خودرو، اقدام به قطع یا غیرفعال‌سازی سیستم ادبلو می‌کنند. اما باید بدانید که این کار غیرقانونی است، به موتور آسیب می‌زند، مصرف سوخت را افزایش می‌دهد و در بسیاری از کشورها جریمه دارد. همچنین ممکن است خودرو در تست معاینه فنی مردود شود.
3. آیا جایگزینی برای ادبلو وجود دارد؟
   ادبلو یک ترکیب خاص از اوره و آب دیونیزه است و نباید با آب معمولی یا اوره صنعتی جایگزین شود. استفاده از جایگزین‌های تقلبی یا نامرغوب، به سیستم SCR آسیب زده و منجر به هزینه‌های سنگین تعمیراتی می‌شود. تنها جایگزین معتبر، ادبلوی استاندارد با گواهی ISO 22241 است.
4. بهترین برند ادبلو در ایران چیست؟
   در بازار ایران، برندهایی نظیر BASF، GreenChem، BlueSky و پتروادبلو از کیفیت قابل قبولی برخوردارند. توصیه می‌شود ادبلو را فقط از مراکز معتبر تهیه کرده و از اصالت کالا مطمئن شوید. ویژگی‌های یک ادبلوی باکیفیت شامل شفاف بودن، نداشتن بو و گواهی کیفی بین‌المللی است.
5. کاربرد ادبلو در کامیون چیست؟
   ادبلو در کامیون‌های دیزلی سنگین مانند اسکانیا، ولوو، بنز، مان و… برای کاهش آلاینده‌ها استفاده می‌شود. بدون این ماده، سیستم کنترل آلایندگی کار نمی‌کند و خودرو به حالت محدود (limp mode) می‌رود. مصرف ادبلو بسته به نوع خودرو و بار، حدود ۳ تا ۵ درصد مصرف سوخت است.
6. قیمت هر لیتر ادبلو چقدر است؟
   قیمت ادبلو بسته به برند، حجم بسته‌بندی و نوسانات ارزی متفاوت است. در جدول زیر، میانگین قیمت ادبلو در بازار ایران آورده شده است:

   نوع بسته‌بندی	برند	قیمت (تخمینی)
   گالن 10 لیتری	پتروادبلو	250,000 تومان
   گالن 20 لیتری	BASF	460,000 تومان
   بشکه 210 لیتری	BlueSky	4,500,000 تومان

7. ادبلو از چه چیزی درست می‌شود؟
   ادبلو ترکیبی از ۳۲.۵٪ اوره خالص و ۶۷.۵٪ آب دیونیزه (بدون یون) است. این ترکیب بی‌بو، بی‌رنگ و غیرسمی است. اوره مورد استفاده باید با گرید بسیار بالا (صنعتی/خودرویی) باشد تا در سیستم SCR رسوب ایجاد نکند.