انواع گیربکس دستی کامیون
به عنوان یکی از اساسی‌ترین قطعات ماشین سنگین‌ها می‌توان به انواع گیربکس دستی کامیون اشاره کرد. قدرتی که این قسمت انتقال می‌دهد بعد از خود موتور، اصلی‌ترین علت کارآمد بودن این وسایل نقلیه غول پیکر را سبب می‌شوند. جابجایی بارهای سنگین حاصل از عملیات عمرانی یا قطعات باعث شده است گیربکس‌هایی که در کامیون‌ها به کار می‌رود بزرگ‌تر و قویتر از وسیله نقلیه سواری باشد.
با وجود شباهت‌های بسیاری که بین ماشین‌های سنگین و سبک در عملکرد گیربکس وجود دارد، آیا می‌توان ساختار و ویژگی‌های آن‌ها را با هم مقایسه کرد؟ میزان تاثیرگذاری روی عملکرد کلی در ماشین‌های سنگین مثل کامیون با مدل‌های دیگر قابل قیاس است؟
برای پاسخگویی به این سوالات در رابطه با انواع گیربکس کامیون و ماشین سنگین، تصمیم گرفتیم که به بررسی انواع و جنبه‌های مختلف گیربکس کامیونی بپردازیم. اگر شما هم به دنبال چنین اطلاعاتی هستید، پیشنهاد می‌کنم تا انتها مقاله را دنبال کنید.
با ویژگی‌های انواع گیربکس دستی کامیون بیشتر آشنا شوید
همانطور که از نام آن پیدا است با توجه به اینکه ماشین سنگین برای کارهای سنگین و بزرگ استفاده می‌شود، نداشتن گیربکس مناسب عملکرد این وسایل را به کل مختل می‌کند. علاوه بر قدرتمند بودن این قطعه باید تعداد دنده (Gear) این قطعه هم اشاره کرد که تعداد بیشتری از حالت گیربکس معمولی دارد. برای حمل کردن بارهای بسیار سنگین این عملکرد از نظر کشش و سرعت مفید واقع می‌شود.
این تعداد دنده‌های زیاد در کامیون‌ها باعث می‌شود که حق انتخاب راننده برای سرعت در حرکت بیشتر شود. دنده‌های سنگین و سبک هر کدام در موقعیت‌های مختلف برای کامیون‌داران می‌توانند بهترین گزینه را رقم بزنند. یکی دیگر از تفاوت‌های عمده گیربکس کامیون با خودروهای معمولی در افزایش قدرت، قبل از انتقال به دیفرانسیل است.
جعبه دنده‌های معمولی گاهی ممکن است قدرت وارده به دیفرانسیل‌ها را کم کنند. این کاری است که هیچ وقت در سیستم گیربکس کامیون اتفاق نمی‌افتد. با جمع بندی این موارد می‌توان دریافت که وظیفه انواع گیربکس دستی در کامیون به وجود آوردن امکاناتی است که بتواند ماشین سنگینی مثل کامیون را با هر وزنی در راحت‌ترین شکل به حرکت دربیاورد. لازم به ذکر است که تمامی این ویژگی‌ها باید در قالب استاندارد ساختی باشد که هماهنگ با وسیله نقلیه عمل کند.
نمایی از یک گیربکس ماشین سنگین آکبند
گیربکس دستی در کامیون‌ها چه عملکردی دارند؟
در گیربکسهای دستی عملکرد مکانیزم جعبه دنده ارتباط مستقیم با راننده دارد. به این صورت که با استفاده از کلاچ، دنده جا می‌خورد و به اصطلاح ماشین آماده گاز خوردن می‌شود. در این حالت با فشار دادن پدال، نیرو در موتور تولید می‌شود و توسط سیستم واسطه که گیربکس دستی نام دارد به دیفرانسیل‌ها آماده انتقال می‌شود.
با وجود ساختار به نسبت ساده‌ای که در مورد عملکر انواع گیربکس دستی کامیون و مدل‌های دیگر آن ارائه داده شد باید اضافه کرد که ماشین‌های سنگین مثل کامیون، کاربری گسترده‌ای دارند و از این جهت جعبه دنده‌های مختلفی در ساخت آن‌ها استفاده می‌شود. علاوه بر وجود هر دنده با اعداد مشخص در ماشین سنگین‌ها «نیم دنده» هم وجود دارد. این به دلیل سهولت اجرا و جاگیری گیربکس داخل ماشین است.
در برخی ماشین سنگین و کامیون‌ها دکمه‌هایی روی دنده وجود دارد که روی حالت نیم دنده می‌روند. تغییر دنده از این روش بسیار ساده خواهد بود. امروزه از رایج‌ترین جعبه دنده یا همان گیربکسهای کامیون 20 دنده دارند. از نظر فنی و ظاهری این تعداد به شکل 16+2+2 نوشته شده است. این مدل ماشین‌ها قابلیت این را دارند که به کمک دکمه رنج سوویچ (Range Switch) از 4 دنده کمکی برای حرکت به جلو کمک بگیرند.
برای جلوگیری از تعویض گیربکس در کامیون‌ها چه باید کرد؟
انواع گیربکس در کامیون‌ها را بشناسید
با توجه به تولیدات حال حاضر و موجود در بازار انواع گیربکسهای ماشین سنگین، اعم از دستی یا غیر دستی (اتوماتیک) را می‌توان به پنج بخش تقسیم کرد. معمولی‌ترین گیربکس‌ها 6 (1+5) و 8 (1+7) دنده هستند که به نسبت دیگر ماشین سنگین و کامیون‌ها قیمت پایین‌تری دارند. نوع بعدی گیربکسهای تقه‌ای هستند که از مدل 8 دنده شروع می‌شوند. گفته می‌شود که تولید و توزیع این کامیون‌ها متوقف شده و دیگر کاربرد قبل را ندارند.
یکی دیگر از گیربکسهای تلفیقی که سبک سنتی و تکنولوژی در ساخت آن با هم به نوعی ترکیب شده است می‌توان به گیربکسهای H اشاره کرد. ساختار و عملکرد این گیربکس‌ها تا حدود زیادی شبیه به گیربکسهای تقه‌ای هستند. با این تفاوت که به جای تقه زدن و حالت دستی از دکمه برای تغییر آن استفاده می‌شود.
یکی از معروف‌ترین نوع گیربکسهای کامیون، نوع دنده‌ای دو لیوره هستند که در ماشین سنگین‌ها بسیار کاربرد دارند. در بسیاری از ماشین‌های برند ماک از این جعبه دنده‌ها استفاده می‌شود.
شکل برش خورده نرم افزاری از پوسته و خود گیربکس کامیون
چه چالش‌هایی در مرود انواع گیربکس دستی کامیون وجود دارد؟
متاسفانه باید گفت که کیفیت‌های پایین امروزی (به ویژه داخلی‌ها) از جمله روغن گیربکس کامیون، استهلاک فنرها، ساچمه‌ها و بلبرینگ‌های جعبه دنده از جمله دلایلی هستند که می‌توانند گیربکس انواع و اقسام کامیون‌ها را دچار مشکل کنند. یکی دیگر از مشکلات فنی که می‌توان اضافه کردن عدم هماهنگی خود قطعه دنده با دور موتور است. جدا از این مسائل برخی عادت‌های رانندگی مثل فشردن طولانی مدت کلاچ و قرار دادن دست روی دنده به عنوان تکیه‌گاه می‌تواند مشکلاتی را در عملکرد گیربکس به وجود آورد. در استفاده‌های بسیار طولانی مدت و سنگین، تعویض کردن گیربکس می‌تواند یکی از بخش‌هایی باشد که راننده‌ها با آن سر و کار دارند. با وجود اینکه بیشتر رانندگان پایه 1 به نوعی تعمیرکار محسوب می‌شوند، تعویض گیربکس امری تخصصی است که به دست هر کسی امکان‌پذیر نیست. در این موارد تنها کاری که از دست راننده برمی‌آید شناخت رفتار ماشین جهت رسیدگی به موقع و درست به آن است.
سخن پایانی
یکی از رایج‌ترین گیربکس‌ها مدل دستی هستند که در این مقاله با ارائه اطلاعاتی کلی و کمی تخصصی درباره موضوع انواع گیربکس دستی کامیون سعی به پرداخت آن داشتیم. با موجود تمامی این موارد که تا اینجا به آن اشاره کردیم می‌توان گفت که سیستم‌های مکانیکی امروزی مدیون پیشرفت صنعت قطعه‌سازی هستند که در مدل‌های جدید کامیون و دیگر ماشین سنگین‌ها استفاده می‌شوند.
